Słowa są magicznymi władcami naszego codziennego życia. Dzięki nim wyrażamy myśli, emocje, a nawet kształtujemy swoją rzeczywistość. Nic więc dziwnego, że każdy z nas chce mówić poprawnie i precyzyjnie – język to nasza wizytówka. Wśród licznych językowych zagwozdek często pojawia się pytanie o poprawność form: umią czy umieją? Przyjrzyjmy się bliżej tej kwestii, aby rozwiać wszelkie wątpliwości.
Tajemnica językowych ewolucji
Język polski, podobnie jak wiele innych, stale się rozwija. Nowe słowa, zmiany w konstrukcjach gramatycznych czy regionalizmy to codzienność, z którą styka się każdy użytkownik języka. Choć niektóre innowacje stają się pełnoprawnymi członkami języka, inne szybko odchodzą w zapomnienie. Forma umią należy do tej drugiej kategorii. Choć zdarza się, że słyszymy ją w potocznych rozmowach, nie jest to poprawna forma czasownika umieć. Oficjalną regułą jest używanie formy umieją.
Dlaczego umieją jest poprawne?
Gramatyka języka polskiego, choć bogata i złożona, ma pewne jasno określone zasady. Czasownik umieć, będący czasownikiem nieregularnym, w trybie oznajmującym czasu teraźniejszego przybiera formę umieją w trzeciej osobie liczby mnogiej. Logika tego czasu polega na dostosowaniu końcówki -ą do ogólnej zasady odmiany czasowników nieregularnych, co sprawia, że forma umyślnie w monumentalnych podręcznikach do gramatyki jest po prostu nieobecna.
Wpływ stylu potocznego
Tak często, jak możemy udawać ekspertów od języka polskiego, zdarza nam się popełniać językowe faux pas. W tym przypadku forma umią można usłyszeć w wielu rozmowach, szczególnie wśród osób młodszych lub w sytuacjach nieformalnych. Dlaczego zatem wciąż ją używamy? Odpowiedź jest prosta – styl potoczny, choć odmienny od poprawnego, ma swoje zasady. Umią brzmi przyjaźnie i krócej, dlatego może być preferowany w szybkich, swobodnych rozmowach. Niemniej jednak na oficjalnych spotkaniach, w pracy czy w piśmie, lepiej jednak trzymać się formy umieją.
Językowe pułapki
Pułapki językowe czyhają na nas na każdym kroku, a błędy takie jak umią można traktować jako jedną z takich zasadzek. Warto jednak podejść do nich z dystansem i używać ich jako okazji do edukacji. Dobrym pomysłem jest otoczenie się literaturą oraz osobami, które dbają o poprawność językową, ponieważ nasz język jest odzwierciedleniem naszej kultury i edukacji. Przyjacielski konkurs z przyjaciółmi, kto wyłapie więcej błędów w codziennej mowie, także może być świetnym pomysłem na rozwijanie swoich umiejętności językowych.
Mimo ciągłych zmian w języku, które są naturalnym procesem, warto dążyć do poprawności, mając świadomość reguł, które rządzą naszym językiem. W końcu język jest nie tylko narzędziem komunikacji, ale też nośnikiem kultury, tradycji i tożsamości. Dlatego choć umią i umieją mogą brzmieć podobnie, poprawność mówienia mówi wiele o nas samych. Zachowajmy więc dbałość o język, czy to w mowie, czy piśmie, i cieszmy się bogactwem, jakie nam dostarcza.